Cây cần thăng (Feoniella lucida): Loài cây lấy gỗ lớn, sống trong tự nhiên có thể cao 20 – 25 m. Thân cây nổi u ở gốc, tự tạo ra vẻ xù xì, cằn cỗi. Cành mọc ngang có nhiều gai. Có thể trồng theo cách chiết cành hoặc gieo hạt sau 3 năm có thể làm thành các cây Bonsai theo ý muốn. Chịu khí hậu nóng, thích hợp với các tỉnh phía Nam.
Trái cần thăng có vị đắng, lá có mùi thơm, tính mát, không độc. Quả có tác dụng giải nhiệt, kích thích tiêu hóa. Quả có mùi thơm tương tự mùi dâu tây nhưng vị hơi chát nên khi ăn phải thêm ít đường. Ngoài việc giúp tiêu hóa tốt, cây còn là vị thuốc làm chắc lợi, trị mụn nhọt và chứng nóng làm lở lợi, môi.
Vỏ cây cần thăng giã với ớt hiểm có thể trị được nọc độc khi bị bọ cạp cắn, chỉ trong vòng 10 phút là thấy hết đau. Ngoài tính chất tiêu độc, cần thăng còn trị được chứng rối loạn gan, thiểu năng mật và buồn nôn. Vỏ và gai cần thăng dùng để cầm máu và băng huyết. Người nông dân Nam Bộ còn dùng cần thăng để nấu canh với cua đồng ăn giải nhiệt.
Cần thăng là một loại cây không thể thiếu trong bộ sưu tập của những người đam mê cây cảnh, bonsai. Đặc điểm của loại cây này là lá nhỏ, tròn, mọc dài theo từng nhánh, và các nhánh đâm ra rất nhanh, có gai rất cứng và bén tựa gai hoa hồng.
Cần thăng có thể chưng trong nhà cả nữa tháng trời, không cần ánh nắng mà vẫn tươi tốt (tất nhiên 1 vài ngày cũng phải phun nước vào lá và gốc cho cây, bởi bất cứ cây nào không có nước sớm muộn gì cũng khô héo và chết).
Nói thế, dù dễ sống, nhưng chơi Cần thăng và giữ dáng đẹp cũng không hề đơn giản, nếu chủ nhân không chịu tỉa tót thường xuyên, bởi các cành phát triển rất nhanh, chừng 1 tháng mà không cắt tỉa thì nguyên chậu cây sẽ đâm ra các mũi nhọn tua tủa khắp bốn phương tám hướng, và càng dài, thì lại càng khó cắt tỉa, định dạng lại cho đẹp như ban đầu.
Một số kinh nghiệm khi chăm sóc cây cần thăng
Cây cần thăng là một trong số ít cây hay bị mắc bệnh hiểm nghèo, bệnh được liệt vào danh sách nan y là bệnh xì mủ, khi bệnh đã phát ra ngoài thì hậu quả là rất nghiêm trọng, nhẹ thì hư rể bỏ cành, nặng thì nói lời vĩnh biệt luôn, nguyên nhân gây ra bệnh này là do một loại nấm thường tấn công các cây thuộc họ cây có múi( cam, chanh , quýt…).
Bệnh thường tấn công qua vết thương ở rễ trong quá trình đào bứng cây giai đoạn phôi hoặc tấn công qua sinh vật trung gian là tuyến trùng hại rễ hoặc một số sinh vật trong đất cắn phá rễ, do đó việc phòng ngừa bệnh này là cách thức hữu hiệu nhất để bảo vệ cây cần thăng luôn sống khỏe và tốt, trồng cần thăng nên định kỳ hàng tháng bỏ thuốc xử lý đất như furadan, vibasu hay basudin hoặc các chế phẩm tương tự để diệt tuyến trùng và sinh vật gây hại trong đất, bên cạnh đó phun thuốc trừ nấm nội hấp qua lá và rễ là alliet để ngừa bệnh xì mủ.
Còn nếu khi phát hiện bệnh này xuất hiện trên cây ta phải tiến hành cạo bỏ lớp vỏ ngay chỗ xì mủ đến khi nào loại bỏ hết phần thâm đen do bệnh gây ra thì ngưng, sau đó dùng thuốc trừ nấm pha đặc bôi vào vết thương đồng thời pha theo nồng độ hướng dẫn phun qua da và lá cây, theo dõi vết bệnh khi nào thấy nhựa chảy ra chỗ vết thương có màu trắng trong là coi như thành công, vài ngày sau vết thương sẽ khô lại và kéo da mà thôi, quá trình chữa bệnh phải được thực hiện chu đáo và liên tục, cách 3 ngày nên xịt thuốc lại một lần đến khi nào thấy cây chắc chắn hết bệnh thì thôi…….
Về việc làm cho cây cần thăng ra chi thứ cấp cũng là một vấn đề rất hay, vì có nhiều cây sau khi cắt chặn cành cấp 1 nó không ra xương thứ cấp mà chỉ ra đọt mới mà thôi, vấn đề này có thể được giải quyết bằng cách như sau:
1. Khi muốn có xương thứ cấp ta tiến hành lặt lá và cắt gai
2. Muốn tạo chi có khối tán thì ta nên làm xương nhiều lớp vì đặc tính cây cần thăng ra nhánh ngang nên việc lấy xương lưng là tương đối khó.
Chơi Cần thăng, lại còn phải để ý và căng mắt mỗi ngày tìm sâu, chỉ cần trứng bướm nở ra sâu con nhỏ chừng que nhang, nếu không phát hiện kịp thời thì có thể chỉ trong 24 giờ, sâu sẽ ăn sạch gần hết những chồi non, sau đó kéo qua ăn tiếp những lá già khác và rồi sâu ta mập ú mơn mởn với đường kính như chiếc đũa ăn cơm…
Quả thật, nghề chơi nào cũng đòi hỏi nhiều thứ: tiền bạc, sự đam mê, và thời gian dành cho nó… Nhưng ngẫm lại cũng đáng để trả giá cho một thú vui tao nhã như thế này sau những ồn ào, bon chen giữa chốn bụi đường với những lo toan thường nhật.
Bài viết liên quan:
