Thục địa là gì?
Thục địa được tạo thành từ củ sinh địa sau một công đoạn chế biến lâu dài thành thuốc. Củ sinh địa có hình dạng như củ khoai, vỏ màu vàng, cắt ra có màu hơi đen. Thục địa là vị thuốc đông y nổi tiếng với tác dụng bổ huyết, dưỡng âm rất tốt cho phụ nữ sau sinh và người lớn tuổi. Ngoài ra thục địa còn được chế biến với các món ăn để bồi bổ cơ thể.
Theo đông y: thục địa có tính mát, vị ngọt hơi đắng đi vào kinh tâm, can thận. Chủ trị các chứng huyết hư, giải độc cơ thể rất tốt. Vì thế thường được dùng để điều trị táo bón, rong kinh, chảy máu trong, cơ thể suy nhược sau bệnh hoặc phẫu thuật.
Y học hiện đại: sau nhiều thử nghiệm trên người và động vật cho thấy. Thục địa có khả năng giảm sưng viêm rõ rệt. Ngoài ra còn giúp hạ đường huyết, bảo vệ gan, lợi tiểu… Trong thành phần có chứa chất ức chế miễn dịch kiểu cocticoit nhưng không làm teo tuyến thượng thận.
Tùy theo thục địa dạng tươi hay đã sái kỹ mà có tính vị và công năng khác nhau. Thục địa tươi có tính đắng chữa táo bón rất tốt. Khi dùng tươi vị rất khó uống, dùng nhiều dễ bị ngộ độc, tiêu chảy, nôn mửa.
7 bài thuốc từ thục địa
Trị hư huyết ở phụ nữ và chảy máu trong: thục địa 20g, đương qui 12g, bạch thược 12g, xuyên khung 6g. Sắc lấy nước uống hàng ngày. Lưu ý tùy trường hợp và tinh chỉnh liều lượng thành phần cho phù hợp. Hư huyết + hàn thì thêm nhục quế, hư huyết + nội nhiệt thêm liên kiều, dưỡng huyết thì dùng thục địa tươi.
Trị âm hư: biểu hiện sốt vào chiều tối, giảm dần về sáng kèm mồ hôi trộm sắc mặt tím tái.
Công thức: thục địa 20g, sơn thù 12g, thỏ ti tử 12g, lộc giác giao 12g, quy bản 12g, sơn dược 16g, ngưu tất 12g. Phơi khô tán thành bột mịn nặn thành viên nhỏ. Mỗi lần dùng 10g, có tác dụng rất tốt để phục hồi cơ thể sau bệnh, suy giảm hệ miễn dịch và các bệnh viêm khớp.
Công thức 2: thục địa 24g, quy bản 24g, tri mẫu 16g, hoàng bá 16g… sắc lấy nước uống hoặc tán thành viên cùng mật ong. Sử dụng rất tốt cho người hư thận, huyết áp cao, tiểu đường.
Chữa hen suyễn: thục địa 12g, ngưu tất 12g… Tán thành viên mỗi ngày uống 2 lần, mỗi lần 1 viên 10g.
Trị táo bón: thục địa tươi + địa sâm 12g… sắc lấy nước vừa uống hết trong ngày. Uống xong sẽ thấy táo bón hết, lưu ý không sử dụng cho người bị hư hàn biểu hiện cơ thê gầy gò, ốm yếu, rêu lưỡi mỏng. Sau khi trị hết táo bón cần bồi bổ lại cơ thể để cân bằng âm dương sẽ giúp nâng cao tuổi thọ.
Trị tiểu đường: thục địa 12g, thái tử sâm 16g, sơn dược 20g, ngũ vị tử… Sắc kỹ lấy nước uống hàng ngày có tác dụng hạ đường huyết rất tốt. Ngoài ra còn giúp bồi bổ cơ thể, cân bằng âm dương từ đó nâng cao tuổi thọ trong cơ thể.
Cao huyết áp: thục địa 20g dùng liên tục trong 14 ngày. Các nghiên cứu trên động vật chỉ ra tác dụng hạ huyết áp rất tốt của thục địa. Thục địa là vị thuốc lành tính bồi bổ can thận rất tốt. Người bị huyết áp máu đưa về gan, thận để giải độc khiến chúng làm việc không hiệu quả, cần bồi bổ ngay.
Thoái hóa cột sống: thục địa 30g, nhục thung dung 20g, dâm dương hoắc 20g, kê huyết đằng 20g, lá bạc tử 10g… Sắc lấy nước hoặc tán thành viên uống hàng ngày đều được. Đây là bài thuốc đông y trị xương khớp nổi tiếng ở Trung Quốc đã thử nghiệm và cho kết quả rất tốt. Theo tạp chí Trung Y Liêu Ninh 1982.
Trị thực quản tăng sinh: định nghĩa là tình trạng dịch vị và các tế bào tăng sinh có thể dẫn đến ung thư dạ dày.
Công thức: thục địa, sơn thì, sơn dược, trạch tả, phục linh, đơn bì… theo tỷ lệ 8:4:4:3:3:3 sắc lấy nước hoặc tán viên đều được.
Thử nghiệm trên nhiều bệnh nhân ung thư dạ dày. Kết quả thu được rất tốt, tên bài thuốc là Lục vị địa hoàng hoàn. Được đăng trên tạp chí Tân y dược học 1977 tỉnh Hà Bắc.
Lưu ý khi sử dụng thục địa làm thuốc
- Thục địa tính nê trệ cùng dùng với Trần bì, Sa nhân để dễ tiêu hóa hấp thu.
- Theo kinh nghiệm cổ truyền: Thục địa sao thành than để cầm máu.
- Thục địa ngâm rượu vừa có tác dụng bổ huyết vừa hoạt huyết.
- Trường hợp tỳ vị hư hàn, tiêu chảy, ăn kém hay đầy bụng, lúc cần nên phối hợp thuốc kiện tỳ hành khí.
Bài viết liên quan:
